σύμφωνος

-η, -ο / σύμφωνος, -ον, ΝΜΑ, και αττ. τ. ξύμφωνος Α

1. μουσ. (για φωνή ή ήχο) αρμονικός

2. αυτός που βρίσκεται σε συμφωνία, σε ακολουθία με κάποιον ή με κάτι («ὁ βίος σύμφωνος τοῑς λόγοις πρὸς τὰ ἔργα», Πλάτ.)

3. αυτός που έχει την ίδια γνώμη με κάποιον άλλον, ομόφωνος («μείναμε σύμφωνοι ως προς την τιμή»)

4. το ουδ. ως ουσ. το σύμφωνο

α) συμφωνία, σύμβαση («σύμφωνον καὶ ὁμόλογον ταῑς πόλεσιν ὑπὲρ τῆς πανηγύρεως», πάπ.)

β) το έγγραφο τής σύμβασης («υπέγραψαν σύμφωνο συμμαχίας»)

γ) γραμμ. καθένα από τις δύο βασικές κατηγορίες φθόγγων-ήχων που έχουν οι ανθρώπινες γλώσσες και οι οποίοι παράγονται, αφού δημιουργηθεί στη φωνητική δίοδο ολικός ή μερικός φραγμός που παρεμποδίζει την ελεύθερη διέλευση τού εκπνεόμενου αέρα

νεοελλ.

φρ. α) «σύμφωνο φως»

φυσ. όρος που αναφέρεται σε ορισμένη σχέση ανάμεσα στα φωτεινά κύματα από τα οποία αποτελείται μια δέσμη φωτός, σχέση κατά την οποία δύο ή περισσότεροι όμιλοι φωτεινών κυμάτων βρίσκονται εν φάσει, δηλαδή πάλλονται από κοινού

β) «παλμικά σύμφωνα»

γλωσσ. βλ. παλμικός

γ) «οδοντικά σύμφωνα»

γλωσσ. βλ. οδοντικός

δ) «δασέα σύμφωνα»

(στην αρχ. ελλ.) γλωσσ. τα άηχα κλειστά σύμφωνα φ, χ, θ, η εκφώνηση τών οποίων συνοδεύεται από δασύ πνεύμα, δηλαδή από συνεκβολή ποσότητας αέρα

ε) «διαρκή σύμφωνα»

γλωσσ. (στη νεοελλ.) οι συμφωνικοί φθόγγοι φ, θ, χ, β, δ, γ, σ, ζ, μ, ν, λ, ρ, που κατά την παραγωγή τους απαιτείται όχι τέλειος φραγμός αλλά στενό και τών οποίων η διάρκεια εκφώνησης μπορεί να παραταθεί ωσότου εξαντληθεί ο εκπνεόμενος αέρας

στ) «σύμφωνα αρμονικά διαστήματα»

μουσ. τα αρμονικά διαστήματα που ηχούν στο αφτί με έναν τρόπο ευχάριστο, λόγω τού ότι ο οξύτερος φθόγγος ενός τέτοιου διαστήματος εμπεριέχεται ήδη στους παράγωγους αρμονικούς τού χαμηλότερου

αρχ.

1. αυτός που από τη φύση αρμόζει σε κάποιον ή σε κάτι («ξύμφωνος γήραϊ αἱμορραγίη», Αρετ.)

2. αποδεκτός, παραδεκτός

3. φιλικός

4. αυτός που έχει την ίδια προφορά με κάποιον άλλον

5. είδος φαρμάκου για την ανακούφιση από τον βήχα

6. το θηλ. ως ουσ. ἡ σύμφωνος

ποικιλία τού φυτού υοσκύαμος

7. το ουδ. ως ουσ. α) μουσ. αρμονία

β) αρμονική τάξη

8. φρ. α) «σύμφωνον γίγνεταί τισι περί τινος» — συμφωνούν κάποιοι για κάτι

β) «σύμφωνόν ἐστι τινι πρός τινα» — συμφωνεί κάποιος με κάποιον άλλον (Πολ.).

επίρρ...

συμφώνως ΝΜΑ, και σύμφωνα Ν

σε συμφωνία, σε ακολουθία με κάτι (α. «σύμφωνα με τα λεγόμενά του» β. «συμφώνως τοῑς φαινομένοις», Επίκ.)

αρχ.

μουσ. με μία φωνή, ομοφώνως.

[ΕΤΥΜΟΛ. < συν-* + -φωνος (< φωνή), πρβλ. παρά-φωνος].